Номын тухай

 

Нэг мянга есөн зуун хорин есөн оны намрын дунд сарын шинэдээр. Хангай нутаг намрын гоёлоо өмсөж алтран шаргалтаж, эрхэмсэг тансаг намар цагийн байгалд хөг нэмэн царгих царцаа, мэлхийн дуу тасраад удаагүй боловч жихүун салхитай өдөр байлаа.

"Энэ жил мэлхийн дуу их орой тасарлаа. Өнтэй сайхан өвөл болохын шинж дээ" гэж өвгөчуүл ярилцана. Ер нь Булган хангай нутаг ган зуд үздэггүйгээгээрээ алдартай билээ. Тэр бүү хэл хүрээ байгаа энэхэн хэсэгт хучтэй ширүүн аадар ч дайрахгүй тойрон енгөрөх нь бий. Эрт дээр цагт хэдэн сүрхий эрдэмтэй лам нар нийлж олон өдрөөр ном хураад шороо тарнидаж хурээний дервөн талд булснаас хойш хүчтэй ширүүн аадар, үер усыг зайлуулдаг болсон гэж хуучцуул ярилцдаг нь унэний ортой байх. Ямар ч аадрын хар үүл Байшинт уулын оройд хэсэг тунжирч байснаа хоёр тийш ярагдан тойрон одох нь олонтаа.

Санж хүү Хийдийнхээ зүүн урдтайд байх булгаас ус аваад амарч зогсонгоо салхины аясаар хялганы толгой бөхөлзөхийн тоогоор сэтгэл гэгэлзэж, Хан жаргалантаас Өндөр хөтелийг даван нүүдэллэн одох усны шувуудыг харан атаархах сэтгэл терж, эдэнтэй адил холын хол явж ихийг узэхийг хүсэмжлэн еөрийн эрхгүй санаа алдлаа.