Номын тухай

Монгол нүүдэлчдийн эд өлгийн соёлын бүрэлдхүүнд ндааны  соёл  орно.   Монгол  идээ ундааг газар зүй, угсаатны зүй, хоол судлапын талаас нь нарийвчлаи судлах ёстой. Монгол нүүдэлчдийн аж ахуйн хамгийн том хэсэг нь мал аж ахуй юм. Иймээс малаас гаралтай мах сүүн бүтээгдхүүн бэлтгэх, хадгалах, хоолох ёс журам Евро-Азийн тал нүүдэлчин   аймгуудтай   харьцуулсан   судалгаа   хийх 1. Энэ талаар зарим нэг бүтээл гарсан боловч иж бүрэн судлаагүй билээ. Монголын газар зүй, экологийн онцлогоос: монголчуудын хоол хүнс нь газар тариалангийн соёл бүхий хөрш хоёр оронтойгоо тогтоосон түүхэн харилцааны уламжлал бас хамаарна. Монголын нийгмийн олон талт уламжлалт харилцаанд хоол хүнсний эзлэх байр, бэлгэдэл, ес заншил зэргийг судлаагүй энэ цогц асуудал нь хоол хүнсний сбёлын нэгэн онцгой хэсэг гэж үзэж болно. Монгол нутаг тал хээр, говь цөл, өндөр уулын бүс гэсэн газар зүйн гурван бүс бүхий байгал цаг уур нь монгол экологийн онцлог болдог. Монголын ургамал амьтны аймаг нь энэ бүс нутгуудад өөр байдаг боловч улс орны хэмжээгээрээ ерөнхийдөө нэг ижил мянга мянган жилийн турш хөгжиж боловсронгуй болсон монгол аж ахуй болох мал аж ахуйгаас урган гарсан амьдралын хэв маягтай нь хүнс тэжээл нь нийцэж байдаг юм. Байгал амьдралын хэв маяггайгаа хосолсон соёлыг бүтээсний дотор монголчуудын хоол хүнснии төрөл зүйл багтдаг билээ.

Нүүдэлчдийн түүхэн хөгжлийн явцад бий болсон идээ зүйл нь голчлон 5 хошуу малаас гарах мах сүүнээс Үүний зэрэгцээ байгалийн ан амьтны  мах,  загас, зэрлэг жимсгэнэ зэргийг хэрэглэж иржээ.