Номын тухай

Чингис хаан Хорезм улсыг дайлаад нутаг буцах замдаа Хар эрчис мөрний хөвөөнд түр буудаллаад байхад Тангад улсын цэрэг Монгол улсад уулгалан халдсан мэдээг авсан юм. монголын нэрт жанжин Го ван Мухулай 1223 оны 3-р сард нас барав. Чингис хаан түүний хүү Борд эцгийн орыг залгамжлуулан үлэмж тооны цэрэг захируулж Тангад улсаас дайрсан цэргийг устгуулахаар үүрэг даалгавар өгнө. Чингис хаан өөрийн хөвүүн Өгөөдэй, Толуй, мөн суут жанжин сүбээдэй, Боорчи, Толун Чэрби, Елюй Чу цай болон Есүй хатнаа дагуулан Тангад улстай байлдахаар хөдлөв. Чингисийн цэрэг 1225 оны 11 сард Ар Буха хэмээх газарт буудаллан ан хоморго хийхэд Чингис хааны зос бор морь олон хулан дайран ирэхэд үргэж бусгаад эзнээ унагаажээ. Үүнээс хааны бие маш их чилээрхэнэ. Чингис хаан 22 дугаар оны билгийн улиралын 7 сарын шинийн тавны хар морин өдөр бие нь ихэд халуурч хүнд чиээрхэн найман өдөр болоод 7-р сарын 12-ны шаргачин үхэр өдөр 66 насандаа Лю Пан Шан уулын өмнөх Цин Шүй Сян тосгонд ертөнцийн мөнх бусыг үзүүлэн тэнгэрт халив.